Hac nasıl yapılır?

Temettü, Kıran ve İfrad olmak üzere üç çeşit hac olmakla birlikte, Türkiye'den giden hacıların çoğunluğu Temettü haccı yaptıkları için aşağıda Temettü haccının tarifi yapılmıştır.  Diğer hac çeşitleri ile ilgili bilgi almak isteyenler Diyanet İşleri Başkanlığı Hac İlmihaline bakabilirler.  
Temettu haccı; hac mevsimi içinde umre  yapıp ihramdan çıktıktan sonra vakti gelince ihrama girip hac yapmaktan ibarettir. Temettu haccı yapacak olan kimse hazırlık safhasından sonra umreye niyet eder.
a. İhrama Girme: Temettu haccı yapacak kimse mikat  sınırlarını geçmeden veya hava alanında ihrama girer. İhrama, niyet etmek ve telbiye getirmek suretiyle girilir. Bundan sonra ihram yasakları başlamış olur.


Telbiye:

(Lebbeyk Allahümme lebbeyk, lebbeyke la şerike leke lebbeyk, innel hamde ven-ni'mete leke ve'l mülk, la şerike lek)


Buyur Allahım buyur! Emrindeyim buyur! Senin hiçbir ortağın yoktur. Emrindeyim buyur!
Şüphesiz hamd sana mahsustur. Nimet de senin, mülk de senindir. Senin hiçbir ortağın yoktur.

Niyet:

Allah'ım Umre yapmak istiyorum. Bunu bana kolaylaştır ve kabul eyle.


Kabe'ye varıncaya kadar her fırsatta yüksek sesle telbiye, tekbir, tehlil ve salavat-ı şerife yüksek sesle getirerek yolculuğa devam eder. Kadınlar telbiye, tekbir, tehlil ve salavat-ı şerife'yi yüksek sesle söylemezler.


Mekke'ye yaklaşıp Harem bölgesine girince, "Allah'ım! Burası senin haremindir, emin kıldığın yerdir. Beni cehenneme girmekten koru. Kullarını dirilttiğin gün beni azabından güvende kıl, beni dostlarından ve itaatkâr olanlardan eyle" diye dua eder.


Mekke'ye abdestli girmek sünnet, gündüz girmek müstehaptır. Mekke'de otele veya eve yerleşip dinlendikten sonra mümkünse boy abdesti, mümkün değilse abdest alır, yaya veya vasıta ile Mescid-i Haram'a gider. Tekbir, tehlil ve salavat-ı şerife okuyarak yola devam eder. 


"Allah'ım! Rahmet kapılarını bana aç ve beni kovulmuş şeytandan koru" diye dua ederek Mescid-i Haram'a girer. Beytullah'ı görünce üç defa tekbir ve tehlil getirir ve şu  duayı okur.


"Allah, her türlü noksan sıfatlardan münezzehtir. Her türlü övgü Allah'a mahsustur, Allah'tan başka ilah yoktur. Allah en büyüktür. Allah'ım! Bu senin Evindir. Onu Sen yüceltin, Sen şereflendirdin, Sen değerli yaptın .Onun yüceliğini, şerefini ve değerini artır. Ya Rabbi! Onun değerini artıran, onu şereflendiren, ona saygı gösteren kimsenin şerefini, saygınlığını, heybetini, yüceliğini ve iyiliğini artır. Allah'ım! Sen selamsın ve selamet ancak sendendir. Bizi selametle yaşat ve selamet yurdun olan cennetine koy Ey Celal ve ikram sahibi Allah'ım! Sen her şeyden yücesin ve her şeyden üstünsün"

Bildiği başka duaları da okuyabilir. Tavafa başlamadan önce telbiyeyi keser.

b.Tavaf:

Hacer-i Esved hizasına gelir, yönünü Hacer-i Esved'e ?döner, ellerini omuz hizasına kadar kaldırıp "Bismillahi Allahü Ekber" diyerek Hacer-i Esved'i selamlar ve umre  tavafına niyet edip tavafa başlar,

Tavaf ederken mesnun olan veya bildiği duaları okur veya sessizce tekbir ve tehlil getirir veya Kur'an okur.


Tavaf'ta "ıztıbâ" ve ilk üç şavtta "remel" yapar. "Metaf" ta izdiham varsa "remel" yapmaz. Çünkü kalabalıkta remel yapmak mümkün olmaz. Remel yapacağım diye insanlara eziyet vermek kesinlikle doğru değildir.

Tavaftan sonra eğer imkan varsa ?Mültezem ?de ve Hatîm ?de dua eder. Yine mümkünse Makam-ı İbrahim ?in arkasında, değilse uygun bir yerde iki rekat ?tavaf namazı ? kılar. Tavaf namazında birinci rek?atta Fatiha suresinden sonra ?Kâfirûn?, ikinci rekatta ?İhlas? suresini okur. Namazdan sonra dua eder. Sonra Hacer-i Esved?in hizasına gelip istilam eder.

c. Say:

Umrenin sayini yapmak üzere Safa'ya gider. Yönünü Kabe'ye döner, tekbir, tehlil, tesbih ve salatü selam getirir, ellerini açıp dua eder, sonra "Allah'ım! Senin rızan için Safa ile Merve arasında yedi şavt olarak umrenin sayini yapmak istiyorum" diyerek Say  yapmaya niyet eder.

d. Hac İçin İhrama Girmek:

"Terviye" günü (8 Zilhicce) "hacca hazırlık" başlığı altında zikrettiğimiz hazırlığı yapar. İki rekat "ihram namazı" kılar, hac yapmaya  "Allah'ım! Hac yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve onu kabul buyur" diyerek hacca niyet eder ve telbiye getirir. Böylece hac ihramına girmiş olur ve ihram yasakları başlar. Bu arada arzu eder ve vakit de müsait olursa nafile bir tavaftan sonra haccın sayini yapabilir. Bayramın birinci günü Cemre-yi Akabe'ye taş atıncaya kadar her fırsatta telbiye, tekbir, tehlîl ve salavât-ı şerife getirir.

e. Arafat Vakfesi:

Arafat Vakfesi Terviye günü (zilhicce 8) sabah namazından sonra Mina'ya gidip burada gecelemek ve Arefe günü (zilhicce 9) sabah namazından sonra Arafat'a gitmek sünnet 13 ise de günümüzde izdiham nedeniyle terviye günü sabah namazından itibaren gündüz veya gece otobüslerle doğrudan Arafat'a çıkılmaktadır. Arafat'ta arefe günü öğle vaktine kadar çadırlarda vaktini namaz kılarak, Kur'an okuyarak, dua, zikir ve tövbe ederek, yapılan vaazları ve konuşmaları dinleyerek geçirir. Abdestli bulunmaya özen gösterir. Öğle vakti yaklaşınca abdestsiz ise abdest alır, namaza hazırlanır. Öğle namazını öğle vaktinde ikindi namazı ile birlikte cem-i takdim ile kılar. Namazdan sonra ayakta kıbleye dönerek "Arafat  Vakfe" si yapar. Güneşin batmasına kadar Arafat'ta kalır, vaktini ibadetle geçirir. Güneş battıktan sonra Müzdelife'ye hareket eder. Akşam namazını Arafat'ta ve yolda kılmaz.

f. Müzdelife Vakfesi:

Müzdelife'de uygun bir yere yerleşir. Burada akşam ve yatsı namazlarını yatsı vaktinde cem-i tehîr ile kılar. Müzdelife'de geceler. Vaktini namaz, dua, zikir ve Kur'an okuyarak geçirir. Sabah namazını erkence kılar, namazdan sonra "Müzdelife Vakfesi" ni ayakta yapar, dua eder. Güneş doğmadan önce Mina'ya hareket eder. Günümüzde Müzdelife  Vakfesi; yer darlığı ve izdiham nedeniyle Arefe günü güneşin batmasından sonra bayramın birinci günü güneşin doğmasına kadar olan zaman diliminde yapılmaktadır.

g. Akabe Cemresine Taş Atmak:

Müzdelife vakfesini müteakiben Akabe Cemresi'ne gider ve yedi taş atar. Taş attıktan sonra imkan varsa dua eder. İzdiham yahut yoğunluk varsa beklemeksizin oradan uzaklaşır. Böylesi durumlarda dua yürürken de yapılabilir. Cemre-yi Akabe'ye ilk taşın atılmasıyla telbiyeye son verilir. Şeytan taşlama görevini sağlığı yerinde olan kimsenin bizzat kendisinin yapması gerekir. Hastalar vekalet ile taşlarını attırabilirler.

h. Şükür Kurbanı Kesmek:

Şeytana taş attıktan sonra Harem bölgesi sınırları içinde kurban keser veya vekalet yolu ile kestirir. Bu kesilen kurban şükür kurbanıdır (hedy)

ı. Tıraş  Olmak:

Kurban kestikten sonra saç tıraşı olur veya saçını kısaltır ve böylece ihramdan çıkmış olur. Cinsel ilişki dışındaki diğer ihram yasakları kalkar.

"Şeytan taşlama", "kurban kesme" ve "tıraş olma" görevleri arasında sıraya uymak cumhura göre "sünnet", sadece Ebu Hanife'ye göre vacip'tir. Günümüzde kurbanlar İslam Bankası aracılığı ile kestirildiğinden bu üç görev arasındaki tertibe uyulması zaman almaktadır. Bu itibarla "şeytan taşlama" ve "tıraş olma" arasındaki sıraya uymak yeterlidir.

Bayramın 2, 3 ve 4. günleri şeytan taşlama zamanı, ittifakla öğle ezanının okunmasından itibaren başlar, fecr-i sadığa kadar devam eder.

i. Ziyaret Tavafı:

Bayramın birinci günü "şeytan taşlama", "kurban kesme" ve "tıraş olma" görevlerini yaptıktan sonra aynı gün imkan olursa, Mekke'ye gider ve farz olan ziyaret tavafını yapar.


Bu tavafın en geç bayramın 3. günü güneş batımından önce yapılması cumhura göre sünnet, Ebu Hanife'ye göre vaciptir. Tavafa, "Allah'ım! Yedi şavt olarak haccın tavafını yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve onu kabul buyur" diye niyet eder. Tavafı daha önce tarif edildiği şekilde yapar. Hac sayi ni daha önce yapmamış ise tavafta "ızdıba" ve ilk üç şavtta "remel" yapar  "Allah'ım! Rızan için Safa ile Merve arasında yedi şavt olarak haccın sayini yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve onu kabul buyur" diyerek niyet eder ve usulüne uygun olarak sayini yapar.

Haccın Sayini Yapmak:

Esasında haccın sayini imkan bulanlar Arafat vakfesinden önce geçerli bir tavaf yaptıktan sonra da yapabilirler. Fakat vakfeden önce say yapamayanlar, vakfeden sonra bu sayi gerçekleştirebilirler. Say  yaparken mesnun veya bildiği duaları okur, sessizce tekbir, tehlil, tesbih ve tahmid getirir veya Kur'an okur. Her şavtta yeşil ışıklı sütunlar arasında "hervele" yapar. Sayi tamamlayınca Merve tepesinde dua eder.

k. Cemrelere Taş Atmak:

Bayramın 2. ve 3. günleri zeval vaktinden sonra sırayla Küçük, Orta ve Akabe cemrelerine yedişer taş atar. Küçük ve Orta cemrelere taş attıktan sonra uygun bir yere çekilerek dua eder. Akabe Cemresine taş attıktan sonra dua etmez ve oradan hemen ayrılır.

Bu iki gün zevalden önce "şeytan taşlama" yapılmaz. Yapılmış ise zevalden sonra yeniden atılır. Bayramın 3. günü Mina'da kalmayıp Mekke'ye gidecek olursa 4. günün taşları uygun bir yere bırakılır.

Mekke'den ayrılacakları güne kadar ibadet, tavaf, zikir, dua ve Kur'an okuma ile meşgul olurlar.

l. Veda Tavafı:

Bütün işlerini bitirdikten sonra Mekke'den ayrılmadan önce "veda tavafı" yapar, böylece hac görevini tamamlamış olarak memleketine veya Medine'ye gider.

(Diyanet İşleri Başkanlığı Hac İlmihali kitabından faydalanılarak hazırlanmıştır)