Orda bir köy var uzakta; Asbest'li o köy, bizim köy

Korkutan rapor: 370 köyün toprağı kanserli. Asbestli köylerden birisi de Kıranşeyh Köyü.

Halk arasında ak toprak olarak biliniyor. Ama ismi kadar masum değil. Kütahya'nın da içerisinde olduğu 58 ilin 370 köyünde bulunan bu volkanik toprağın içinde kansere yol açan asbest var. Köylüler yetkililerin önlem almasını bekliyor.

Akciğer kanseri ve akciğer zarı kanseri (mezotelyoma) dünyada sanayi hastalığı olarak biliniyor. Ağır sanayide kullanılan asbest maddesi ile temas eden kişilerin bu hastalığa yakalanma riski yüksek. Ancak Türkiye’de hayatı boyunca hiçbir şekilde sanayide çalışmamış köylü nüfus, toplam hasta sayısının üçte ikisini oluşturuyor. Bunun nedeni ise Anadolu’da bulunan bir tür volkanik toprağın içerdiği yoğun asbest lifleri. Köylüler yüzyıllar boyunca bu asbestli toprağı bina yalıtımında, yol yapımında ve hatta hastalıkların tedavisinde ilaç olarak kullandı.

Asbestli bölgeler tespit edildi.

Bu volkanik toprak, halk arasında ak toprak, çorak toprak, gök toprak, çelpek, höllük veya ceren toprağı gibi isimlerle de biliniyor. Sağlık Bakanlığı, Türkiye için önemli bir halk sağlığı sorunu yaratan toprağı incelemek için Türkiye Mezotelyoma Çalışma Grubu’nu oluşturdu. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Muzaffer Metintaş ve Marmara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Fevzi Batırel tarafından koordine edilen “Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Planı” kapsamında tespit çalışmalarını tamamladı. 30 ilde yerleşik 24 üniversite, 4 eğitim ve araştırma hastanesi, 2 meslek hastanesinden 38 öğretim üyesi / bilim insanı ve 4 yabancı danışmandan oluşan ekip Türkiye genelinde, iki yıl boyunca araştırmalar yaptı. Proje kapsamında Türkiye'de asbest sorununun olma ihtimali olan 58 ilin, 1.256 köyünden toprak örnekleri alındı. Örnekler Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ve TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) tarafından analiz edildi. Sonuçlara göre 370’den fazla köyde "asbest teması" tespit edildi.

“Köyler taşınmayacak, rehabilite edilecek”

Sağlık Bakanlığı ve Türkiye Halk Sağlığı Kurumu'ndan konuştuğumuz yetkililer, asbest belirlenen köylerin taşınmasının söz konusu olmadığını söylediler. Kanser Daire Başkanı Doç. Dr Murat Gültekin, başka önlemlerle sorunun halledilebileceğini söylüyor:

“Asbest lifi içeren topraklar belli bölgelerde bulunuyor. Köylüler bu toprakları bulundukları yerlerden taşıyarak getiriyor ve evlerinde kullanıyor. Duvarları bu toprak ile sıvanmış binalarda, söz konusu sıva, kalın plastik bir boya tabakası ile yalıtılabilir. Asbestli bölgelerin üzeri ekilebilir toprak ile kapatılıp ve yeşillendirilebilir. Asbestli toprağın yol yapımında kullanıldığı köylerde ise asfaltlama çalışması yapılacak. Bu önlemler ile halkın asbest ile olan teması tamamen kesilecektir ve köylerin taşınmasına gerek yoktur. (!)”

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim üyesi Prof. Dr Muzaffer Metintaş, bugüne kadar 150 bin kişinin asbestli toprak ile temas ettiğini ve önümüzdeki 20 yıl içerisinde bu gruptan 10 bin yeni akciğer zarı kanseri vakası çıkmasının beklendiğini söylüyor. Metintaş, gerekli önlemlerin ivedilik ile alınmasının hayati önem taşıdığının altını çiziyor:

“Teması şu anda kesersek, yani önümüzdeki bir yıl içerisinde iyi bir önlem planı yaparsak, hızlı, pratik, bürokrasiye ve bilimsel fantezilere boğmadan… Gerekli önlemler alınırsa 150 bin kişinin asbestli toprak ile temasını kesmiş oluruz. Bu sayede de 3 binden fazla yeni vakayı önlemiş oluruz.”

Üç aşamalı önlem planı.

Sağlık bakanlığı yetkilileri, bilimsel çalışmaların sonuçlarının kendilerine Mart ayında teslim edileceğini söyledi. Bu bilgiler ışığında üç aşamalı bir önleme planı hayata geçirilecek. Bu plana göre öncelikle bölge halkına yönelik yoğun bir bilgilendirme kampanyası başlatılacak. Temasın nasıl gerçekleştiği ve nasıl korunacakları anlatılacak.

İkinci aşamada ise asbestli bölge ve arazilerin yalıtımı gerçekleştirilecek. Son olarak da, aile hekimliği kurumu ile koordineli bir şekilde, daha önce asbestli toprak ile temas etmiş kişilerin sağlık durumu yakından izlenecek.

Hangi çözümler uygulanıyor?

Buraya kadar okuduğunuz bu haberler Al Jazeera ve devletin resmi haber kanalı Anadolu Ajansı da dahil bir çok haber sitesine konu oldu. Kütahya merkeze bağlı Kıranşeyh Köyü halkı olarak, 2015 yılında köyümüzde kanserli toprak tespit edildiğini basında yer alan bu haberlerden öğrendik.

Ancak aradan geçen 10 yılda hiçbir çalışma yapılmadı. Devletten bize köyümüzü taşımak için ya yer göstermesini ya da başka önlem almasını istiyoruz. Hemen her gün Eskişehir Tıp Fakültesi Hastanesinden bir köylümüzün cenazesi gelecek korkusuyla yaşar hale geldik.

Aynı kanserli havayı solumaya devam ediyoruz. Kıranşeyh köyünde kırk yaşını geçmiş çoğu birey aynı teşhisle "Akciğer kanseri ve akciğer zarı kanseri (mezotelyoma)" hastası olmaya devam ediyor.

Devletimizin, zamanında ak toprakla yapılmış olan evlerimizi TOKİ marifetiyle betonarme yapılarla değiştirmesini talep ediyoruz. Geçmişte bunun örnekleri varken "acaba bize neden uygulanmıyor" diye sormadan edemiyor insan.

Bugün bir kedi ve köpek kuyuya düşse devletimiz onları kurtarmak için seferber olurken, biz yıllardır kansere insanları kurban veriyoruz. Bir kedi, köpek kadar kıymetimiz yok mu? Her an için bir yakınımızın cenazesi gelirse endişesiyle bekliyoruz.

Seçim zamanı oy diye kapımızı çalan sayın milletvekillerimiz acaba neden bir defa olsun köyümüze ziyarete bile gelmezler? Seçimlere yakın bir süre kala eğer köyümüzü ziyaret edeceklerse konuşacak insan bulamayacaklar, haberleri olsun.

Terk edilip gidilemeyen baba ocağımız bize kanserle göz göre göre mezar olacak. Köyümüze gelen sağlıkçı, öğretmen ve imam gibi diğer görevlilerde en fazla bir yıl burada duruyor ve buldukları ilk fırsatta tayin isteyip gidiyorlar. En son iki ay önce köyümüzün imamı da naklen tayin olup gitti. Sağlıklı insanlarımız bile kanser teşhisi konmasından korktukları için doktora gidemiyorlar.

Yıllardır olayın mağdurları olarak bu soruna tez zamanda çözüm bulunmasını, alanında uzman kişi ve kurumların önerisi olan önlemlerin bir an önce uygulanmasını istiyoruz. Devletimizin her kademesindeki tüm sorumluları göreve davet ediyoruz.

Kaynak:

https://www.aa.com.tr/tr/yasam/asbestli-toprak-agaclandirilmali/86073

https://www.aa.com.tr/tr/yasam/kanserli-koy-40-yil-sonra-tasiniyor/116423

https://www.youtube.com/watch?v=iIqK_ciXuTQ

https://www.dusuncemektebi.com/d/95352/370-koyde-kanserli-toprak

https://www.yeniasya.com.tr/yurt-haber/korkutan-rapor-370-koyun-topragi-kanserli_320533

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/392646

https://www.bursadabugun.com/haber/370-koyde-kanserli-toprak-517813.html